Hamilelik kadınlar tarafından arzulanan bir durum olsa da kendini bu sürece hazır hissetmeyen kadınlar, doğum kontrol ile gebeliklerini erteleyebilmektedir. Özellikle aile planlaması ve gebelik düzenlemesi amacı ile uygulanan bu tedavi, düzenli olarak sürdürüldüğünde verimli sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.
Hamilelik düzenlemesi amacıyla uygulanan bu tedavi hakkında ayrıntılı açıklama için yazımıza göz atabilirsiniz.
Doğum Kontrol Nedir?
Doğum kontrol gebelik durumunun istenmediği zamanlarda uygulanan koruyucu ve destekleyici bir tedavi yöntemidir. Özellikle çocuk sahibi olmaya hazır olmayan kadınlar tarafından uygulanan korunma yöntemleri, kadınların hayatlarını düzenlemeleri konusunda önemli bir husustur. Çeşitli etmenler bu tedavinin kullanılması konusunda etkili olabilirken, genel olarak kadının kendini hazır hissettiği zaman gebe kalması burada ana unsurdur.
Gebe kalmamak için uygulanan bu tedavilere aynı zamanda kontrasepsiyon denir. Gebeliği önleyici etkisi olan yöntem ve ilaçlar ile sağlanabilen kontrasepsiyon, aile planlanması amacıyla jinekologlar, halk sağlığı merkezleri ve sağlık ocaklarındaki ebeler tarafından da sağlanmaktadır.
Gebelik takibi ve planlaması için uygulanan tedaviler kadınları ilgilendirdiği kadar aynı zamanda erkekleri de ilgilendirmektedir. Bu amaçla uygulanan tedavilerde hem fiziksel hem de kimyasal olarak engelleyiciler kullanılabilmektedir. Genellikle uygulanan tedavi geçici olarak gebe kalınmasını engellemektedir. Ancak farklı tedaviler ile kalıcı veya sürekli olarak gebelik engellenmesi sağlanabilmektedir.
Doğum Kontrol Nasıl Sağlanır?
İstenmeyen hamilelik durumlarını önlemek amacıyla uygulanan kontrasepsiyon yöntemleri farmakolojik olarak iki ana başlıktan oluşmaktadır. Bunlar; hormonal kontraseptifler ve hormonal olmayan kontrasepsiyon yöntemleri olarak isimlendirilmektedir. Ayrıca çiftler tarafından uygulanan farmakolojik olmayan kontrasepsiyon yöntemleri de vardır.
Hormonal kontraseptif ilaçlar sistemik olarak etkili ilaçlardır. Oral veya parenteral yollardan uygulanabilen bu ilaçların etkinliği hormonal olmayan yöntemlere göre yüksektir. Bazı durumlarda ilaç seçimi önemli kriterler arasında yer almaktadır. Bu konu hakkında detaylı bilgi almak için ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.
Hormonal olmayan kontraseptif araçlar ise genellikle kadın üreme kanalına uygulanmaktadır. Bu araçlar seksüel temas sırasında spermlerin etkinliğini azaltarak ya da tamamen ortadan kaldırarak etki göstermektedir. Hormonal olmayan kontraseptif araçlar arasında en çok tercih edilenler ise RİA ve spermisid ilaçlardır.
Farmakolojik olmayan doğal kontrol yöntemleri ise cinsel birliktelik sırasında çiftlerin ilişkiyi kesmesi ve fertilizasyon olmasını fiziksel olarak engellemesi ile uygulanmaktadır. Ancak bu yöntem istenmeyen gebeliklerin yaşanmasına sebep olabilmektedir.
Doğum Kontrolü Zararlı Mıdır?
Gebelik planlaması amacıyla uygulanan gebelik önleyici ilaçların zararları kadınlar tarafından merak edilmekte ve tartışılmaktadır. Yapılan çalışmalar ve uygulanan tedavi sonuçlarına göre gebelik planlaması amacıyla alınan ilaçların ve uygulanan araçların birincil olarak zararları söz konusu değildir. Ancak yapılan uygulamaların doğrudan ya da dolaylı olarak kontrendike (sakıncalı tedavi) olduğu durumlar vardır.
Başlıca Kontrasepsiyon Kontrendikasyonları
- Tromboembolik Hastalık veya Ailesel Öyküsü
- Koroner Kalp Hastalığı
- Konjestif Kalp Yetmezliği
- Meme Kanseri
- Endometriyum Kanseri
- Hipofiz Adenomu
- Açıklanamayan Anormal Genital Kanama
- Gebelik Şüphesi Olan Hastalar
- Diabetes Mellitus
- Hipertansiyon
- Migren
Acil Kontrasepsiyon Nedir?
Bazı durumlarda istenmeyen gebelikler oluşması haline uygulanan gebelik önleyici tedavi yöntemine acil kontrasepsiyon denmektedir. Özellikle istismar, tecavüz gibi adli durumlarda da kullanılan bu yöntemde amaç, istenmeden yaşanılabilecek gebeliğin mümkün olan en yararcı şekilde önlenmesidir. Fiziksel olarak her ne kadar temas yaşanmış olsa bile uygulanan tedavideki amaç, fertilizasyon olsa bile mevcut gebeliğin rahimde sürmesini engellemek ve materyalin vajinal kanal aracılığıyla dökülmesini amaçlamaktadır.