Menopoz farklı klinik tablo ve hikaye ile ileri yaştaki kadınların yaşadığı fizyolojik bir durumdur. Ancak çeşitli hazırlayıcı etmenler sebebiyle farklı menopoz türleri bulunmaktadır. İleri yaşlarda görülen ve yaşlılık dönemine kadar etkili olan Klimakterium içerisinde yer alan Menopoz, adet düzensizlikleri ve kadın üreme yeteneğinin azalması ile ilişkilidir.
Menopoz Türleri ve Oluşum Süreçleri
Kadınların geçirdiği operasyonlara ve tedavilere göre ya da diğer etkenlere bağlı olarak menopoz çeşitleri bulunmaktadır. Menopoz sonuca göre belirlenmiş bir durum olsa da bu sonucu tetikleyen çeşitli nedenler vardır. Menopoz türleri başlangıç türüne göre 3 ana başlığa ayrılabilmektedir.
- Doğal Menopoz
- Cerrahi Menopoz
- Erken Yaş Menopozu (Prematür menopoz)
Doğal (Natürel) Menopoz Nedir?
Doğal (Natürel) Menopoz yıllar içerisinde doğurganlığın azalması ve kaybedilmesi sonucu yaşanan menopoza denilmektedir. Menopoz çeşitleri arasında Doğal (Natürel) Menopoz kadınların büyük çoğunluğunun yaşadığı fizyolojik bir durumdur. Hayatın belirli bir döneminde yer alan Doğal Menopoz fizyolojik değişimler sonucu yaşanmaktadır.
Doğal Menopoz diğer menopoz türleri ele alındığında korkulmaması gerekilen bir durumdur. Natürel Menopoz arka planında hastalık aranmayan, herhangi bir hasarlanma olmaksızın, kadın vücudunun kendi üzerindeki yeniden düzenlemesi sonucu yaşanılan bir süreçtir.
Cerrahi Menopoz Nedir?
Cerrahi Menopoz, tedavi girişimleri ve gerçekleştirilen operasyonlar sonucu menopoz görülmesi durumuna denilmektedir. Cerrahi menopozun oluşumunda yatan faktörler genel olarak Jinekoloji bölümü tarafından uygulanan invaziv tedavi yöntemleridir. Ayrıca radyasyon ve kimyasal maruziyeti gibi nedenler ile kadın iç genital sisteminin fonksiyon kaybetmesi de söz konusudur. Özetleyecek olursak doğal olmayan koşullar neticesinde oluşan menopoz, Cerrahi Menopoz olarak adlandırılmaktadır.
Cerrahi menopoz oluşumunda akla gelen ilk durum cerrahi girişimler ile menopozun oluşturulmasıdır. Özellikle salpingoooforektomi, salpenjektomi ve ooforektomi operasyonları sonucu menopoz gelişebilmektedir. Bu operasyonlar sonucunda menopoz yaşı dolaylı olarak erken yıllara gerileyebilmektedir.
Erken Yaş Menopozu (Prematür Menopoz) Nedir?
Erken Yaş Menopozu (Prematür menopoz), Premenopoz ve Perimonopoz dönemlerinde yaşanan durumların çeşitli etmenler ile beklenmeyen bir şekilde klimakterium sürecine hazırlanması ve menopoza doğru ilerlemesi ile karakterizedir. Menopoz öncesi durumların daha önceki yaşlarda yaşanması ise kadının cinsel sağlığının ve düzeninin bozulması ile sonuçlanmaktadır. Prematür menopoz genel olarak 40 yaşın altındaki kadınlarda etkili olan menopoz türüdür.
Erken yaşta menopoz dönemine girmenin genetik ve epigenetik faktörleri söz konusudur. Ancak erken menarş (ilk adet görme) yaşının menopoza girme yaşı ile ilişkisi bulunmamaktadır. Cinsel aktif kadınlarda adet düzensizlikleri ve kanamalar Prematür menopoz tedavisinin gerekliliğini göstermektedir. Erken yaş menopozu tedavisi hormon destekleme ve genel kontrol ile Endokrinolojik tedavi şeklinde uygulanmaktadır.
Erken Yaş Menopozu (Prematür menopoz) sebepleri; Obezite, sık ve fazla gebelik, düşük yapmış gebelik hikayesi, otoimmün hastalıklar, radyasyon ve kemoterapi, çevresel faktörler, enfeksiyon hastalıkları, hipotiroidizm, idiyopatik (nedeni anlaşılamayan).