Bu yazımızda obezite nedir sorusunun üzerinde duracağız.
Birçok insanın yaşadığı fazla kilo problemi, kontrol edilemeyen bir hal aldığında dönüşü zor bir hale gelebilmektedir. Özellikle kilo almanın genetik bir boyutunun da olduğu göz önünde tutulduğunda bireylerin vücut ağırlıklarını ömür boyu kontrol altına almalarının ne denli önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Peki, obezite nedir ve neden görülmektedir?
Obezite Nedir?
Obezite, genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle vücutta artan yağ oranına bağlı olarak vücut kitle indeksinin yükselmesiyle kişinin yaşam kalitesinin düşmesine neden olan ciddi kronik bir rahatsızlıktır. Özellikle yaşam tarzının obezitenin gelişimi üzerinde ana unsur olduğu kabul edilmektedir. Ancak yalnızca yaşam kalitesi başlı başına obezite gelişimine neden olmamaktadır.
Görev gereği daha yavaş bir yaşam tarzı yani sedanter yaşam tarzına sahip kişiler özellikle obezite gelişimi konusunda risk altında bulunmaktadır. Keza ucuz olarak satılan paketli ürünler, büyük porsiyon seçimleri ve yüksek yağ oranı olan yemekler kişilerin kilo alımını arttırmaktadır. Özetle enerji alımının artması ve atımının azalması obezite gelişmesine neden olmaktadır.
Cinsiyete göre Obezite Nedir?
Peki, cinsiyete göre obezite nedir? Kilo alımı kadın ve erkek cinsiyetine göre farklılık göstermektedir. Ancak metabolik etkileri benzerdir. Tanımlamadaki bu farklılığın açıklaması dış görünüş olarak yapılmaktadır.
Kadınlar kilo aldıklarında “armut tipi vücut” olarak adlandırılan görünüme sahip olurken erkekler “elma tipi vücut” görünümüne sahip olmaktadır. Dış görünüş olarak bahsedilen görünüme sahip olmak kişinin obezite rahatsızlığına doğru ilerlediğinin göstergesidir.
Obezite Nedenleri Nelerdir?
Obezite nedenleri genel olarak besin alımının gereğinden fazla olmasını tetikleyen veya alınan besinlerin vücutta yakılmasındaki süreçlerde mevcut olan rahatsızlıklarla ilişkili olarak açıklanmaktadır.
Fazla kilo alımını engelleyen temel koruyucu basamak beslenmenin düzenlenmesi yani beslenme regülasyonudur. Bu düzenleme süreci alınan besin oranına göre vücudun enerji harcaması ve bu dengenin korunması üzerinde görev yapmaktadır. Fakat zamanla sürekli fazla besin alınmasına karşın düşük kalori yakımının tercih edilmesi, vücudun bu sisteminin çalışmasını engellemektedir. Özellikle obezite rahatsızlığı olan kişilerde beslenme regülasyon bozukluğu görülmektedir.
Bir diğer obezite nedeni ise psikojenik şişmanlık olarak açıklanmaktır. Yaşanan emosyonel durumlara bağlı olarak kişilerin yeme alışkanlıklarının şekillenmesi pek çok makale ve araştırmada dile getirilmiştir. Özellikle başarısızlıklar, kayıplar, ayrılıklar gibi nedenler yeme isteğinin artmasına neden olmaktadır. Bireyler böylelikle kötü hislerini tolere edeceklerdir.
Genetik ilişkili olarak ele alındığında metabolizmanın yavaşlaması ve zamanla vücut yağ oranının artması bazı aile soy ağaçlarında çok daha kolay olabilmektedir. Keza bazı ailelerde ise vücut metabolizma hızının diğer ailelere göre daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Bu bilgiler ışığında kilo alımının genetik olarak karakteristik bir özellik gösterdiği söylenebilir. Her ne kadar obezite gelişimi bazı kişilerde yatkınlık gösteriyor olsa da kişilerin bireysel olarak çabaları neticesinde, kilo kontrolü sağlanabilmekte ve vücut yağ oranı düşük tutulabilmektedir.
Obezite Tedavisi Nasıl Yapılır?
Obezite tedavisi nasıl yapılır Obezite tedavisi öncelikle kişilerin diyetlerinin düzenlenmesi ile yapılmaktadır. Yüksek kalori alımının önüne geçilerek metabolizmanın kendi dengesini sağlaması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda kişilerin spor yapması veya alternatif aktivitelerde bulunarak enerji harcamalarının sağlanması önerilmektedir.
Sağlıklı bir yaşam sürmenin temeli spor yapmaktır. Elbette spor yaparak enerji dengesinin sağlanması mümkün. Ancak obez hastalarda (özellikle morbid obez) hareket kısıtlılığı görülmektedir. Böyle durumlarda uygulanan yöntem, kişilerin diyetlerinin selülozlu besinlerle tokluk hissi yaratacak şekilde düzenlenmesidir. Bu sayede alınan besinlerin değeri az olsa bile kişi tok kalacak ve daha geç acıkma hissi duyacaktır. Bu konu ile ilgili iyi bir yaşam için sağlıklı beslenme yazımızı okuyabilirsiniz.
Metabolizma düzenlemeleri ile enerji dengesinin kontrolünün sağlanamadığı kritik kişilerde ilaçla obezite tedavisi yapılmaktadır. Bu yöntemin uygulanması kişilerin uygunluk durumlarına göre belirlenmektedir.
Obezite Cerrahisi Nedir?
Obezite cerrahisi veya bariatrik cerrahi olarak adlandırılan tedavi, kilo kontrolünün sağlanması için gerçekleştirilen operasyonlara denir. Temel prensibi kişinin sindirim sisteminin fiziksel müdahale ile yeniden düzenlenmesi şeklindedir. Kabaca açıklamak gerekirse emilimin sağlandığı ince bağırsakların yeniden şekillendirilmesi veya fiziksel olarak sindirimin gerçekleştiği ve doyum hissinin oluştuğu midenin hacimsel olarak küçültülmesidir.