Bu yazımızda kadınlar arasında en çok konuşulan rahatsızlıklardan birisi olan rahim ağzı kanseri (serviks kanseri) üzerinde duracağız.
Kadın ürogenital sisteminde bulunan serviks halk arasında rahim ağzı olarak bilinmektedir. Çeşitli faktörler ile burada gelişen malignite sonucu kanserleşme görülmektdir. Rahim ağzı kanseri tedavisi ve korunması mümkün bir hastalıktır.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Nedir?
Rahim ağzı (Serviks) kanseri, vajen ile uterus’un birleşimini sağlayan serviks isimli bölgede görülen kanserlere verilen genel bir isimlendirmedir. Bu bölge aynı zamanda anne rahminin başlangıcının olduğu bölgedir. Kanserleşme dokudaki yayılıma ve tutunduğu bölgeye göre isimlendirilmekte ve evrelendirilmektedir. Serviks kanseri genellikle 40 yaş üstü kadınlarda görülmektedir. Ancak beklenen ve tarama yapılması önerilen riskli yaşlar 35-40 ve 60-65 yaşlarıdır. Servix kanseri ile ilişkilendirilen rahatsızlık özellikle HPV (Human-Papilloma Virus) enfeksiyonudur.
Kadın ve erkekte hastalık yapabilen bu virüs cinsel yolla bulaşan enfeksiyon hastalıkları arasındadır. Kadınların serviks bölgesinde kanserleşmeye neden olurken, erkekte de penis üzerinde kanser dokusu oluşmasına neden olabilmektedir. HPV enfeksiyonuna nazaran çeşitli risk faktörleri de hastalığın görülmesi üzerinde etkilidir. Serviks kanserine neden olan faktörler aşağıdaki listede verilmiştir.
Serviks Kanseri Yapan Nedenler
- Erken yaşta cinsel birliktelik yaşamak (Özellikle 16 yaşından küçük)
- HPV 16 & HPV 18 enfeksiyonları
- HSV ve Klamidya enfeksiyonları
- Sigara içiciliği
- Irk
- Sosyoekonomik düzeyin düşük olması
- Bağışıklık sisteminin baskılanması (İmmünsupresyon) & AIDS hastalığı
- Fazla sayıda doğum yapmak
- Kombine Oral Kontraseptif ( Doğum kontrol hapı ) Kullanmak
Rahim Ağzı Kanseri Belirtileri Nelerdir
Serviks’te maliginte gelişmesi yönünde belirtiler çeşitli klinikler ile karşımıza çıkmaktadır. Fakat genellikle tanı taramalar sırasında koyulmaktadır. Bu nedenle 35 yaşından itibaren kadınların jinekolojik muayene olmaları ve Pap-Smear testi yaptırmaları önerilmektedir. Hastalığın tanısının erken olması tedavi şansını arttırmaktadır. Özellikle 40 yaşından genç yaşta ve erken evre de tanımlanan hastaların tedavi sonrası hamile kalma şansı yüksek oranda korunabilmektedir. Ayrıca HPV aşısı olmak hastalığa karşı koruyucu etkendir.
Rahim ağzı malignitesi özelinde ele alacak olursak, belirtiler erken ve geç dönem olarak iki çeşitte sınıflandırılmaktadır. Erken dönem belirtilerinde genel olarak akıntı ve kanamalar hastaların şikayet ettiği durumlardır. Özellikle postkoital kanamalar (cinsel birliktelik sonrası) en çok şikayet edilen durumdur. Vajinal kanama, kanlı akıntı, kanlı ve kokulu akıntı olması da yine erken dönem belirtileridir.
İlerleyen süreçte belirtiler kanamalardan ziyade pelvik bölgede ağrılar olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca uyluk ve baldır hizasına kadar ağrı şikayetleri duyulabilmektedir. Kanamaların sürekli olmasına bağlı olarak anemi tablosu görülebilmektedir. Ayrıca bacak ve ayaklarda ödem yine geç dönem belirtileri arasındadır.
Hamilelikte rahim ağzı kanseri görülmesine karşın jinekolojik muayene yapılmalıdır. Hastalığın evresine, annenin ve bebeğin sağlığının durumuna göre tedavi sürecini doktor belirlemektedir. Ancak kısaca özetlemek gerekirse invazyon ilerlemiş kadınlarda vajinal doğum yerine sezeryan doğum yaptırılır. Ardından tedavi uygulanmaktadır.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Metastaz Yapar Mı?
Kanserleşen bölge çeşitli yollar ile vücuda yayılabilmektedir. Ancak genel olarak tutulum genital bölge ile sınırlı kalmaktadır. İlerleyen süreçte bu yayılım farklı organ ve sistemlere ulaşabilmektedir. Genellikle direkt invazyon ile genital kanal üzerindeki bölgelere yayılım beklenmektedir. Lenf yolu metastazı beklenen bir süreçtir ve ilk olarak parametrial (serviks yakınında yer alır) lenf nodları tutulmaktadır.
Hematojen metastaz ile tüm vücuda yayılması mümkündür fakat kanın toplandığı ilk merkezi organ karaciğer olduğu için ilk metastaz bu organa gerçekleşmektedir. İlerleyen süreçte akciğer ve kemik metastazı görülebilmektedir.
Rahim Ağzı Kanseri Tedavisi Nedir?
Servix kanseri tedavisi, hastalığın durumuna göre belirlenmektedir. Uygulanan tedaviler; kemoterapi, radyoterapi, kemoradyoterapi, cerrahi tedavilerdir. Cerrahi tedavi hastalığın erken safhalarında uygulanabilmektedir. İnvazyonun ilerlemesi sonucu cerrahi tedavi uygulanamaz ve terapi tedavileri ile kanserleşen doku kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır.
Cerrahi tedavinin boyutu hastalığın evresine göre belirlenmektedir. Trakelektomi uygulanan hastalarda yalnızca serviksin çıkarılması öngörülmektedir. Böylelikle rahim korunmaktadır ve hamilelik şansı korunmaktadır. Ancak gerekli durumlarda Histerektomi uygulanmaktadır. Histerektomi sonucu rahim (uterus) çıkartılmaktadır ve hastanın hamilelik şansı ortadan kalkmaktadır.